Đối với những người xem hoặc mới chơi bóng đá, khi xem những trận cầu đỉnh cao thường thấy một vài thuật ngữ chiến thuật bóng đá vô cùng lạ lẫm xuất hiện trên màn hình hoặc từ các bình luận viên trong trận đấu. Do đó, nếu bạn đang tìm kiếm một nơi giải đáp được những thuật ngữ trong bóng đá thì đây chính là bài viết dành cho bạn. Hãy cùng tìm hiểu những thuật ngữ trong bóng đá phổ biến trong bài viết dưới đây.
Tìm hiểu thêm:
Mục lục
1. 13 thuật ngữ chiến thuật bóng đá trên sân
1.1. 3 bàn thắng – Hattrick
Trong bộ môn bóng đá, thuật ngữ hattrick được sử dụng để chỉ những cầu thủ ghi được 3 bàn thắng trong một trận đấu. Trước đây, cầu thủ phải ghi 3 bàn liên tiếp thì mới được tính là một cú hattrick, nhưng ngày nay chỉ cần cầu thủ đó ghi 3 bàn trong 1 trận đấu đã được tính là hattrick.
1.2. 2 bàn thắng – Double kick
Double kick hay người Việt chúng ta thường gọi với cái tên là “cú đúp” được chỉ những cầu thủ có thể ghi 2 bàn trong một trận đấu bóng đá. Cũng giống như với Hattrick thì “ cú đúp” ngày xưa phải là 2 bàn liên tiếp mới được tính, tuy nhiên nền bóng đá ngày nay thì chỉ cần cầu thủ đó ghi 2 bàn trong một trận đã được gọi là “cú đúp” rồi.
1.3. Việt vị – Offside
Nhiều người xem bóng đá hay được nghe thấy bình luận viên nhắc đến cụm từ việt vị nhưng lại không hiểu việt vị là gì và tại sao cầu thủ lại bị việt vị. Trong bóng đá, việt vị được biết là việc vượt qua vị trí, việc hạn chế khả năng chạy chỗ giành thắng lợi thế của cầu thủ đội đang tấn công trong trường hợp ở giữa cầu thủ đang chạy chỗ, khung thành chỉ có thủ môn hoặc 1 hậu vệ cuối cùng của đối phương.
1.4. Phạt góc
Phạt góc là hình thức được thực hiện đá từ góc sân khi bóng qua hoàn toàn đường biên ngang trên sân phía ngoài khung thành của đội phòng thủ và người chạm vào bóng cuối cùng là cầu thủ của đội phòng thủ, bao gồm cả thủ môn.
1.5. Ném biên
Ném biên được thực hiện ném bằng tay khi bóng đi hết đường biên dọc trong lúc trận đấu đang diễn ra. Quyền ném biên sẽ thuộc về một trong hai đội khi tình huống bóng cuối cùng là chạm cầu thủ bên nào thì bên phía đối diện sẽ được hưởng 1 quả ném biên.
1.6. Phản công tổng lực – Counter-press
Phản công tổng lực được biết tới là việc chỉ tập trung tấn công, áp sát đối phương ngay lập tức để gây sức ép khi đối phương có bóng và khi giành được bóng, đội nhà sẽ tổ chức phản công một cách toàn diện, nhanh chóng gây nguy hiểm tới khung thành của đối phương.
1.7. Phản công – Counter-attack
Phản công là tình huống chuyển đổi trạng thái từ phòng thủ sang tấn công khi đội phòng thủ đột ngột cướp được bóng trong chân của đội đang tấn công. Việc phản công sẽ cực kỳ nguy hiểm nếu như được thực hiện một cách nhanh chóng, thay đổi đội hình linh hoạt và nhuần nhuyễn.
1.8. Khối đội hình thấp – Low block
Một số đội bóng yếu hơn hẳn so với đối thủ hoặc khi đang có lợi thế dẫn bàn và muốn bảo toàn tỉ số cho tới cuối trận, nhiều đội bóng sẽ thực hiện cự ly đội hình thấp chỉ khoảng ⅔ phần sân nhà, chủ động nhường sự tấn công cho đội bạn. Việc phòng thủ với khối đội hình thấp sẽ cực kỳ khó chịu nếu đội bóng có những mắt xích cực gắn kết trong đội hình.
1.9. Khối đội hình vừa – Mid-block
Cũng giống như khối đội hình thấp, khối đội hình vừa cũng là cách tổ chức đội hình bên ½ sân nhà mình, tuy nhiên sẽ không thủ quá thấp để phòng trường hợp đoạt được bóng sẽ tổ chức phản công ngay. Khối đội hình này cực kỳ được ưa chuộng khi áp dụng lối đá phòng ngự – phản công.
1.10. Gây áp lực ở phần sân trên cao – High press
Khá giống với Pressing trong bóng đá, gây áp lực ở phần sân trên cao cũng là cách chủ động theo kèm 1-1 để gây áp lực trực tiếp bên phần sân nhà của đối phương. Bắt buộc bên đối thủ phải có cách để phối hợp nhằm loại bỏ sự đeo bám áp lực này nếu không sẽ cực kỳ nguy hiểm cho khung thành.
1.11. Người chạy thứ ba – Third-man run
Người chạy thứ ba là một cầu thủ có khả năng hỗ trợ đồng đội bằng cách di chuyển không bóng vào khoảng không thuận tiện cho đồng đội phối hợp với những người khác, nhằm kéo giãn đội hình đối phương, mở ra khoảng trống và đường tiếp cận tới khung thành đối phương.
1.12. Hành lang trong – Half-space
Hành lang trong là khu vực phía trong của 2 hành lang cánh ngoài cùng. Việc tấn công hay phòng ngự thì hành lang trong cũng đóng vai trò vô cùng quan trọng để thi triển đội hình.
1.13. Chuyển đổi lối chơi – Switch of play
Chuyển đổi lối chơi là cách đội hình của một đội bóng xoay chuyển linh hoạt theo từng tình huống, tình tiết trên sân. Có thể là chuyển đối lối chơi từ phòng ngự sang phòng ngự phản công hoặc từ phòng thủ sang tấn công toàn diện nhằm gây sự bất ngờ cho đối phương, mang lại hiệu quả trong trận đấu.
2. 7 thuật ngữ về hoạt động của cầu thủ
Trong suốt thời gian trận đấu diễn ra, các cầu thủ sẽ phải linh hoạt chuyển động trên sân theo chiến thuật. Do đó, để nắm bắt chính xác diễn biến của trận đấu, bạn cần hiểu rõ các thuật ngữ về hoạt động của cầu thủ trên sân cỏ dưới đây:
2.1. Giữa các tuyến – Between the lines
Một đội hình chất lượng là đội hình chưa chắc đã cần tới ngôi sao mà chỉ đơn giản là sự đồng đều giữa các tuyến thì đội bóng đó đã có thể chiến thắng mọi đối thủ rồi. Việc chia thành các tuyến như tuyến phòng ngự, tuyến giữa… giúp các cầu thủ ý thức được vị trí và cách ban bật phối hợp tốt hơn.
2.2. Xuyên tuyến – Breaking the lines
Xuyên tuyến là những tình huống bóng vượt qua 1 tuyến nào đó, thông thường sẽ là các cú chuyền dài hoặc chọc khe của cầu thủ hậu vệ chuyền thẳng lên cho tiền đạo tìm cách uy hiếp đến khung thành đối phương.
2.3. Tăng cường quân số – Overload
Việc hỗ trợ đồng đội là cực kỳ cần thiết trong mỗi tình huống bóng. Càng hơn người thì càng dễ chiếm được lợi thế trong cả phòng ngự lẫn tấn công. Do đó tăng cường quân số còn được hiểu là sự hỗ trợ kịp thời từ đồng đội trong một tình huống nào đó trên sân. Việc tranh chấp 2 với 1 chắc chắn sẽ hiệu quả hơn là 1 với 1.
2.4. Phủ bóng – Cover shadow
Đây là hành động phòng ngự khá phổ biến. Các cầu thủ sẽ dùng cơ thể của mình để che những đường chuyền nguy hiểm của đối phương. Cách phòng ngự này mang lại hiệu quá khá lớn vì người cầm bóng khó có thể chuyền bóng ra sau lưng của người đang phủ bóng.
2.5. Phòng ngự khu vực – Zonal marking
Phòng ngự khu vực là các cầu thủ tự ý thức phòng ngự nhỏ tại một khu vực trên sân. Việc phòng ngự khu vực cũng mang đến lợi ích tương đối lớn trong một pha bóng bất ngờ nhằm ngăn chặn sự tấn công chớp nhoáng từ đối phương.
2.6. Phòng ngự 1V1 – Man-to-man marking
Tự chủ động chia người, mỗi người sẽ theo kèm 1 với 1 cầu thủ đối phương, nhằm hạn chế sự phối hợp, thi triển đội hình của đối phương nhằm bẻ gãy các đợt tấn công gây nguy hiểm tới khung thành đội mình.
1.7. Ghim người – Pinning
Ghim người ám chỉ một cầu thủ chọn vị trí phù hợp sao cho đối phương không thể di chuyển để tham gia vào tình huống tấn công nhằm loại bỏ việc phối hợp của đối phương.
3. 10 thuật ngữ về vị trí trên sân
Nhiều người mới tìm hiểu về bóng đá sẽ chưa biết rõ các vị trí trên sân, khi theo dõi trận đấu sẽ không xác định nhanh được vị trí và hành động của mỗi vị trí trên sân. Để hiểu rõ hơn, bạn có thể theo dõi tiếp các thuật ngữ dưới đây:
3.1. Thủ môn – Goalkeeper
Thủ môn là người trấn giữ khung thành, được sử dụng cả tay và chân để bắt bóng, chơi bóng. Thủ môn thường phải có thể hình lý tưởng và phản xạ cực tốt để cản những cú sút của tiền đạo đối phương.
3.2. Hậu vệ – Full-back
Hậu vệ bao gồm những trung vệ và hậu vệ cánh chơi ở vị trí thấp nhất trong đội hình, chủ yếu tham gia phòng ngự và bẻ gãy các đợt tấn công của đối phương. Trong nhiều trường hợp, các hậu vệ có thể tấn công và tham gia tấn công cùng đồng đội.
3.3. Trung vệ – Centre-back
Trung vệ là những người chơi trước mặt vị trí thủ môn, giúp hỗ trợ thủ môn và các đồng đội phía bên trên. Những người chơi ở vị trí trung vệ thường có thể hình cao to, khả năng đọc được tình huống bóng nhằm cắt những đường bóng gây nguy hiểm cho khung thành.
3.4. Hậu vệ cánh – Wing-back
Hậu vệ cánh vừa có khả năng phòng ngự vừa phải có khả năng tấn công. Đặc biệt ưu tiên những hậu vệ cánh có kỹ thuật cá nhân tốt hoặc một tốc độ kinh hoàng để tham gia vào khâu tấn công bất cứ lúc nào. Ngoài trung lộ ra thì 2 biên chính là cách tấn công khá hiệu quả.
3.5. Tiền vệ – Central midfielder
Tiền vệ có 2 loại là tiền vệ công và tiền vệ đánh chặn. Tuy nhiên sự khác nhau về các vị trí này gần như là không có bởi các cầu thủ tiền vệ luôn luôn hỗ trợ nhau một cách linh hoạt. Đây có thể nói là vị trí khó chơi nhất trên sân bởi cầu thủ phải sở hữu mọi kỹ năng cần thiết bởi tiền vệ là linh hồn giúp duy trì lối chơi của cả đội bóng.
3.6. Tiền vệ rộng – Wide midfielder
Tiền vệ rộng cần phải có thể lực để tham gia hỗ trợ mọi vị trí của đồng đội trên sân. Vừa có thể đánh chặn cũng vừa có thể chuyền bóng mang lại những tình huống uy hiếp khung thành đối phương.
3.7. Tiền vệ tấn công – Attacking midfielder
Tiền vệ công là những tiền vệ có kỹ thuật cực tốt, nhãn quang chiến thuật nhạy bén, vừa có khả năng kiến tạo cho đồng đội, vừa có khả năng qua người, dứt điểm và ghi bàn như một tiền đạo.
3.8. Số 9 ảo – False nine
Số 9 ảo là cầu thủ được ví như một tiền đạo, góp phần tham gia vào khâu tấn công bất cứ lúc nào. Ngày nay số 9 ảo gần như đã dần biến mất, tuy nhiên tầm quan trọng và những gì số 9 ảo mang lại là không thể phủ nhận trong bóng đá.
3.9. Tấn công rộng – Inside forward
Thông thường các đội bóng sẽ tìm cách tấn công thẳng vào khu vực trung lộ bởi đây là khu vực nguy hiểm nhất. Tuy nhiên tấn công rộng cũng là một cách khá hay khi kéo giãn đội hình của đối phương và thực hiện tấn công trên diện rộng mang lại nhiều tình huống nguy hiểm hơn.
3.10. Tiền đạo – Striker
Tiền đạo là cầu thủ chơi ở vị trí cao nhất trong đội hình với nhiệm vụ chính là ghi bàn. Đôi khi tiền đạo cũng có thể chạy chỗ tạo khoảng trống cho đồng đội ghi bàn. Lúc phòng thủ, tiền đạo cũng có thể là một mắt xích quan trọng đóng góp vào việc phòng ngự.
Các thuật ngữ chiến thuật bóng đá là cực kỳ nhiều và đa dạng, mỗi một thuật ngữ sẽ có những ý nghĩa và lịch sử hình thành riêng. Do đó đối với những người mới xem bóng đá hoặc mới tập chơi bộ môn này sẽ còn khá bỡ ngỡ với những cách gọi trong bóng đá. Hãy cải thiện dần những kỹ năng này bằng việc xem, chơi bóng và trải nghiệm nhé.